MARIO MASKARELI

Veliki crnogorski slikar, grafičar i scenograf MARIO MASKARELI (Cetinje 20.X 1918 - Risan 26.VIII 1996.) bio je izuzetno plodan umjetnik koji je zapažen odmah po završetku studija - na prvim izložbama. U vrijeme dok je slikao imao je mnogo poklonika svoga slikarstva a danas veliki broj kolekcionara i većina muzeja posjeduju njegova djela.

Maskareli je rođen na Cetinju 20. oktobara 1918 godine. Gimnaziju i Akademiju za likovne umjenosti završio je u Beogradu 1950 god. u klasi Nedeljka Gvozdenovića, gdje je zatim pohađao specijalni kurs grafike kod profesora Boška Karanovića.

Studijski je boravio u Grčkoj, Italiji, Francuskoj, Belgiji i Holandiji. Prvi put je izlagao 1948. godine.
Od 1950. do 1951. radio je kao profesor u Školi za primijenjenu umjetnost u Herceg Novom.
Bio je član grupe Samostalni i Beogradske grupe “Lada”.

Slikarstvo Marija Maskarelija prošlo je kroz nekoliko faza. Od slikanja na staklu, ekspresivne apstrakcije, do slika ekspresivne realnosti. No, bez obzira na kolebanja u stvaralaštvu, ovaj umjetnik je razapet između literature i slikarstva, imaginarnog i stvarnog, umjetnosti i života. U svom stvaralaštvu, pokušao je da sve to pomiri, ostajuċi pri tome esteta.
Slikao je i grafike, ilustracije, a bavio se i scenografijom, unutrašnjim dizajnom, kao i organizovanjem kulturnih dogadjaja.
Za poznavaoce Maskarelijevog slikarstva njegova rana grafička faza pravo je iznenađenje. U njoj umjetnik pokazuje izuzetnu maštovitost, tehničko umijeće, a u nekim radovima izuzetno modernistički pristup temama.

Nažalost, naše kulturne institucije i istoričari umjetnosti niijesu Mariju Maskareliju dali zasluženo mjesto na crnogorskoj likovnoj sceni, niti više od dvije-tri rečenice.

Maskareli nije bio samo slikar, bavio se mnogim drugim aktivnostima; između ostalog, on je tvorac scenografije za kultnu Beketovu predstavu "Čekajući Godoa", koja je prvi put izvedena u Beogradu 1956. godine. Jedan je od organizatora i realizatora Skadarlije, organizator i inicijator prve Pijace slika u Umjetničkom paviljonu "Cvijeta Zuzorić"…

Poznatu Beogradsku kafanu "Ima dana" u Skadarliji, šestdesetih godina prošlog vijeka osmislio je Maskareli. Ovaj restoran je sagradio arhitekta Uglješa Bogunović na mjestu stare stambene kuće u kojoj su živjeli pjesnici (Tin Ujević), pjevači, slikari, boemi i buntovnici, a enterijer i dušu mu uredio i dao akademski slikar i najveći savremeni boem Mario Maskareli, oslikavši svoje predhodnike (stanare i redovne posjetioce), čime je skrenuo pažnju mnogih, pa je angažovan širom bivše Jugoslavije na mnogim projektima.

Maskareli kroz svoja djela ilustruje poeziju i majstorski pretapa stihove Vaska Pope “Stećak”, Miodraga Pavlovića “Kanon” i Vlajka Stajića “Pesma za Majdu”, kao  brojne ilustracije za Hemingvejevu prozu.

Njegove “Kompozicije” iz 1954. najviše približava tadašnjim svijetskim tokovima moderne i pokazuje svoje ogromne potencijale grafičara i mislioca.

I ako je bio važan faktor u kulturnom životu Beograda i stvarao u beogradskom ateljeu na Starom sajmištu, bio je itekako prisutan u Prčnju, u Boki Kotorskoj. Boka, karnevali i maškare, Prčanj, Kotor, arlekini… to su njegove slike.  To je ono po čemu je bio prepoznatljiv, drugačiji!
Njegovi radovi se nalaze u Muzeju savremene umjetnosti u Beogradu, Galeriji likovne umjetnosti Poklon zbirka Rajka Mamuzića u Novom Sadu, Umjetničkom muzeju Crne Gore na Cetinju, galeriji Grafički kolektiv u Beogradu i mnogim javnim i privatnim kolekcijama širom svijeta.
Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja. a nedavno je u okviru izdanja 100 godina od rođenja Marija Maskarelija Pošta Crne Gore objavila prigodnu poštansku marku i koverat prvog dana (FDC). 

Mario Maskareli je preminuo 26. avgusta 1996. u Risnu.

Njegov polubrat je takođe poznat i cijenjen slikar Bruno Maskareli (1926 - 2019).